Ferramentas virtuais

Despois dun ano fóra do meu centro, tiña a esperanza de poder traballar a tan cacarexada competencia dixital nunhas condicións non tan pésimas como ata agora. Pois ben, un IES non pequeno como é este conta con dúas salas con computadores, unha delas sen conexión a internet, e con 0 (cero) equipos informáticos nas aulas. É evidente que, en xeral, o ensino galego está nunha situación aínda precaria a respecto da presenza das TIC, e non só no que se refire a dotación, converténdose as referencias curriculares, tamén neste aspecto, en papel mollado (nos trinques da política educativa).
O desenvolvemento competencial no tratamento da información e no emprego das TIC esixe, ao meu ver, tres piares imprescindíbeis: disponibilidade de infraestruturas e instrumentos, formación axeitada do profesorado no manexo educativo deses instrumentos e unha orientación didáctica que sitúe o alumnado como protagonista da construción crítica do saber e que impulse a creación e o intercambio de contidos por parte dos docentes. Xa non falamos de asesores técnicos de informática nos centros (pdf), condicións da reciclaxe para a motivación (pdf) ou socioconstrutivismo no uso das tecnoloxías.
Cando falla xa o primeiro piar, non é estraño que aínda falten bastantes pasos, tal como comentaba aquí mesmo Carlos Santos, para termos presenza organizada e vizosa, dinamizadora, na rede (véxanse, en diferentes ámbitos, Pom de Blogs, Internet e Web na Educação ou Aulablog/Planeta Educativo). Aínda así, os blogues escolmados na barra da dereita son boa mostra do interese e o esforzo por parte do profesorado galego na mellora destas competencias, desde o troco de reflexións, experiencias, etc., ata a preparación de diarios da aprendizaxe do propio alumnado. Máis exemplos e usos: caderno de formación docente (diguital...), blogue do centro (IES Isaac Díaz Pardo, IES do Sar...), blogue da biblioteca (recollidos no BEGA e organizados no biblioblogs), publicación de contidos do alumnado con xestión só do profesorado (axouxereblog...) ou compartida (Galeguistas...), blogues propiamente da aula ou grupo de traballo (Literatura galega de 2º de Bacharelato, O galego na rede...), individuais da materia (castafiore e outros recollidos en Mensaxe nunha botella...), voceiros máis persoais (gemma...), etcétera, porque as potencialidades de blogues e wikis na educación séguense a ampliar, tamén, por suposto, no ensino da lingua.
Se se conta con aqueles tres piares, a planificación inevitábel deste labor mesmo pode ser ilusionante. Cando falla fundamentalmente o primeiro (aí o autodidactismo non ten nada que facer), á par das demandas constantes, hai que posibilitar a alfabetización informacional e o uso activo das ferramentas básicas con actividades previas e de revisión e contraste do traballo realizado na aula ben medidas e adaptadas ao contexto. Teremos que ser nós quen editemos, moitas veces na casa, procesos e resultados, teranse que organizar visitas á biblioteca entroutando o acceso en grupos aos seus computadores... En fin, con iso temos que contar, lamentabelmente, moitos docentes.